Bağlama Icracisina öneriler
Bir çalgı yapımcısının yaptığı çalgıyı çalabilmesi , o çalgıyı test edebilmesi açısından çok önemlidir. Ancak, ne yazık ki bu niteliğe sahip olmayan ustaların sayısı az değildir. Her yapımcı, ustasından aldığı bilgiler kadar icracılardan da bir şeyler öğrenir. İyi icracılar yapımcıları yönlendirerek, hep daha nitelikli çalgıların üretilmesini sağlamışlardır. Bir icracı için çalgısını iyi çalabilmek ne kadar önemliyse , onu tanıması ve dilinden anlaması da o kadar önemlidir. Bağlamanın ,hala gelişim evresinde olan bir halk çalgısı olarak henüz tam çözümlenmemiş sorunları olduğunu kabul etmek gerekir. Bağlama hakkında yazılmış , metotlar hariç, iyi yada kötü ayrımı yapmaksızın birkaç kaynak dahi saymak neredeyse mümkün değildir. Mevcut bağlama metotları bağlamayı tanıtmak açısından son derece yetersiz, hatta ciddi yanlışlarla doludur. Bağlama yapımıyla ilgili ciddi bir kaynak bulabilmek ancak hayaldir. Oysaki gelişmiş batı çalgıları için raflar dolusu kitaba ulaşmak mümkündür. İşte tüm bu sebeplerden dolayı, bağlama icracısının karşılaştığı bir çok sorun vardır. İcracı bu sorunların bazılarını yapımcıya çözdürebilirken , diğer bazı sorunların çözümünde yapımcıların dahi yetersiz kaldığı görülebilir. İşte nedenle, bağlamanın kullanımı, bakımı ve bazı kısımlarına dair bir takım bilgiler vermeyi ve önerilerde bulunmayı amaçlıyorum.
BURGULAR

Burguların yer aldığı kısım kırma olarak adlandırılır. Kırmanın sap ile geriye doğru bir açı yapması gereklidir. Bu açı tellerin üst eşiğe basmasını sağlar ve böylece teller yuvalarından atmaz.

Günümüz icracıları burgular açısından eskiye nazaran çok şanslıdırlar, çünkü bu gün çok güzel ağaçlardan torna makinelerinde üretilen burgulara karşılık, eskiden elde eğe ve zımpara yardımıyla yapılan iptidai burgular kullanılırdı. Burguların temel nitelikleri ne olmalıdır? Burgu ağacının sert ve homojen yapıda ve olması gerekir. Bu niteliklere uyan ağaçların başında abanoz, pelesenk ve bubinga (daha çok ‘gül ağacı' olarak bilinir) gelmektedir. Yerli ağaçlardan erik ve şimşir de de iyi birer burgu malzemesidir.
Rayba (T şeklindeki alet), burgu kalemtraşı, çeşitli ağaçlardan burgular ve burgu ruju



Bağlamada kullanılan burgu sistemi sıkma burgu denilen sistemdir ki yüzyıllardır kemanda, Latin gitarlarında ve başka birçok halk çalgısında kullanılagelmiştir. Bu sistemin mantığında konik burgu ucunun aynı koniklikte açılmış olan burgu deliğine girip sıkıştırılması ve sürtünme yaratarak dönmesi yatar. Eğer burgu veya gireceği delik konik değilse, tel germe işlemi esnasında burgunun getirilen son konumda kalmayıp geri attığı görülür. Ancak burgu ve delikte koniklik problemi olmasa dahi akort bırakma durumu yaşanabilir. Bunun önemli bir sebebi burgunun ve deliğin koniklik oranlarının birbirine uymaması olabilir. Bu durumda, deliklerin bir rayba (konik matkap ucu) yardımıyla düzeltilmesi ve burguların özel bir kalemtıraş ile uygun konikliğe tıraşlanması gereklidir.

Burgular ile ilgili diğer sık karşılaşılan bir sorun da çevrilirken çıkardıklar "gıcırtı" sesidir. Bu, burgularun atlayarak dönmelerine sebep olduğundan akordu çok zorlaştırır. Yapılacak şey gıcırdayan burguya çok az talk pudrası sürmektir. Ayrıca keman burguları için kullanılan burgu rujları da bağlama için kullanılabilir. Bu ruj, burguların alt kısımlarına sürülerek daha ağır dönmelerini sağlar ve akorttaki ufak bozulmaları önler.
TELLER

Bağlama, metal tel kullanılan bir çalgıdır ve diğer çalgılarla kıyaslandığında bu teller oldukça incedir. Bu, kolay kopma riskinin yanısıra, sıcaklık değişiminden daha kolay etkilenme ve erken eskime gibi bir takım sorunları beraberinde getirir. Bir telin kaliteli olup olmadığını nasıl anlarız? Tel bir ucundan tutulmak suretiyle aşağı sallandırılır. Eğer telde kıvrımlar ve bukleler oluşuyorsa çelik oranı az demektir, dolayısıyla tel kalitesizdir. İyi tel, bu pozisyonda tutulduğunda geniş dalgalar yapmalıdır. Takıldıktan sonra telin diri ve parlak tınlayıp tınlamadığı test edilmelidir. Özellikle bazı kalitesiz teller gerildikçe icracıya lastiğimsi bir his verirler. Ayrıca telin yüzeyinin pürüzsüz olması gereklidir.

Keman, piyano, gitar, mandolin gibi birçok çalgıda sırma tel kullanılmaktadır. Ne yazık ki bağlamada kullandığımız sırma tellerin kalitesi bu çalgılarda kullanılanlardan çok düşüktür. Bunun temel sebebi batı çalgıları için üretilen sırma tellerin bağlama için sert kalması, dolayısıyla bağlama için ilkel teknikler kullanılarak sırma tel üretilmesidir. Sırma tel ,normal bir çelik telin üzerine başka bir telin sarılmasıyla elde edilir. Ancak çelik telin üzerine sarılan telin hiç oynamadan kalabilmesi önemlidir. Üreticiler bunu sağlamakta zorlandıkları için sarımda ipek katkı kullanmaktadırlar. Bu şekilde sarılan teller ‘ipekli sırma' olarak adlandırılır. İpekli sırmalar mat tınladıkları için, bağlamanın gevrek ses karakterine uymazlar, ancak buna rağmen, uzun ömürlü olduklarından büyük oranda tercih edilmektedirler. Emaye sarımlı kırmızı veya sarı sırma tellerinn ses rengi bağlamaya çok daha uygundur. Bu tür sırmalar parlak ve diri tınlar.Bir sırma tel takılmadan önce kontrol edilmeli ve sarımda herhangi bir gevşeklik olmadığına emin olunmalıdır. 0,60 ve daha kalın sırma tellerin ömrü normal çelik tellerden daha fazladır. Dolayısıyla bunlar iki seferde bir değiştirilebilirler. Yaygın bir yanlış uygulama tellerin takım halinde değil, bir yada ikisini değiştirmektir. Bu akortta probleme sebep olur.

Bam teller ile çelik teller çap farklarından dolayı uyumsuzluk gösterirler. Boş telde iken aynı sese tam olarak akortlanan aynı tel sırasındaki sırma ve çelik tel, perdeye basıldığında farklılaşır. Bu farklılaşma özellikle tiz perdelerde çok rahat algılanır ve kulakta çarpma, çatallaşma gibi bir his uyandırır. Özellikle sırma telin kalitesizliği bunu artırıcı bir unsurdur. Bu durum orta boy sazlarda çok rahatsız edici olmayabilir. Ancak Çöğür ve Divan boylarında kalın sırmalar kullanıldığından belki rahatsızlık yapabilir. Bu durumda yapılacak şey sırma tellerin köprü eşik üzerinde ortalama 1-1,5 mm kadar geriden basmasını sağlayacak bir çentik açmaktır. Diğer bir deyişle sırma telin tel boyunu 1-1,5 mm. kadar artırmak gereklidir. Bunun için özel bir köprü eşik yaptırmak gerekir
 
YAN MENÜ
 
MySpace Codes, Myspace Generators, Myspace Graphics

Get your own Image Uploader
 
Bugün 54 ziyaretçi (194 klik) kişi burdaydı!
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol