Sap Akustik Açidan Bir Işleve Sahip Midir?
Yani sap da sese katkıda bulunur mu? Bu soruyu hem evet hem de hayır şeklinde cevaplamak mümkündür. Çalgılarda tercihler şekillenirken bağlı kalınması gereken kriterlerden biri de insan kulağının duyabilme sınırıdır. Hiç şüphe yok ki, tüm çalgılar tınlarlarken, icracının ve dinleyenin duyamadığı bir çok ses üretmektedir. Bu sesler belki duymaktan mutlu olacagımız, belki de ‘iyiki duymuyoruz’ diyeceğimiz seslerdir. Bunu bir nebze olsun anlamak icin çalım esnasında bir bağlamanın ses deligine kulağınızı iyice yaklaştırmayı deneyebilirsiniz.Böylelikle uzaktan duyamacağınız bazı iyi yada kotu sesleri de duyabilirsiniz.

Bağlama yapımcıları arasında da sapın sesi etkilediği düşüncesi pek yaygın değildir. Sap daha çok yapısal ve estetik işlev gören bir unsur olarak düşünülür. Dolayısıyla kalınlığı, inceliği, sağlamlığı, rengi daha önemlidir. Sapın akustik önemini test etmenin en doğru yolu sapı değişen bir sazdaki ses değişikliğini takip etmektir. Yalnız sap değiştirme işlemi sırasunda ‘eşik payı’ denilen sap ile göğüs arasındaki açının ve göğüs kalınlığının (hatta cilasının) değişmeden kalması gerekir ki, bunu sağlamak oldukça zordur.

Bağlama, tanbur, ud, gitar, keman gibi sap elemanı bulanan çalgılarda sapın da tekne( yada kasa) ve gögus tahtsı ile birlikte tınladığı düsünülür. Tabiidir ki, sap da titrşimlere maruz kalır ancak acaba sese renk, tını anlamında ciddi bir katkıda bulunur mu? Lutiyeler hep kendilerine has yorumda bulunurlar. Örnegin keman sapından tınlaması beklenilir ve bunun için sap, özellikle yumuşak kelebek ağacından seçilir. Yumuşaklığının gertirdiği mukavemet zayıflığını telafi etmek için üzerine Fransızcadan gelme ‘tuşe’ adı verilen, abanoz ağacından bir parça preslenir. Aynı sistem gitarda da uygulanır.Gitarlarda abanoz ağacının yanısıra pelesenk, bubinga, maun gibi ağaçlar da tuşe diye anılan bu kısım için kullanılırlar. Ancak gitar lütiyelerinin sapın sese katkısını pek hesaba kattıklarını söyleyemeyiz.

Tanbur sapı genellikle ince çıtaların birbirlerine preslenip , yapıştırılmasıyla olşturulur. Bazı tanburlarda bu çıtalar birbirlerine sıkıca yapıştırılırken, tam ortada ve sap boyunca bir ceşit silindirik veya köşeli bir boşluk oluşturulur ve bu boşluk tekne haznesi ile birleştirilir.Amaç sesin sapın içine nufuz etmesi ve onuda tınlatmasıdır. Bu tekniğin bir dönem bağlamayı da etkilediği bilinir.

Genel olarak yukarıda adı geçen çalgılarda, sapların yumuşak ağaçlardan seçildiği, ancak bunun getireceği mukavemet zayıflığı sorununu ortadan kaldırmak için tuşe, sap demiri, çok parçalı pres gibi tedbirler alındığı gorülür.Yumuşak ağaç tercihinin bir tek açıklaması vardır.Yumuşak ağaçlar, sert ağaçlara nispeten daha kolay tınlama haline geçerler ve daha hafiftirler. Sap zaten tınlayarak ses uretmesi beklenen bir eleman değildir.Dolayısıyla yumuşak sap ağacından beklenen, kolay tınlayıp sese, mütevazi de olsa bir katkıda bulunmasıdır
YAN MENÜ
 
MySpace Codes, Myspace Generators, Myspace Graphics

Get your own Image Uploader
 
Bugün 89 ziyaretçi (125 klik) kişi burdaydı!
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol